Erfgoeddrager: Mathilde

‘In een half jaar tijd waren alle Joodse kinderen verdwenen’

Jeanne Koehein maakte als kind de oorlog mee. Ze had met relatief weinig heftige of gevaarlijke situaties te maken tijdens haar jeugdjaren in Zuid. Toch heeft ze een aantal bijzondere en spannende verhalen te vertellen aan Mathilde, Puck en Bo van de 3e Daltonschool.

Hoe kwam u erachter dat de oorlog was begonnen?
‘Het was op een morgen. De radio stond aan en het Wilhelmus werd gespeeld. Mijn moeder moest ineens huilen; dat had ik nog nooit gezien. Toen zei mijn vader: “Het is heel erg, het is oorlog”. We spraken met de buren af om in hun kelder te schuilen als Amsterdam gebombardeerd zou worden. M’n moeder vond dat maar niks. Die dacht: dan kunnen we niet wegkomen als er iets gebeurt. Ze zei: “Wij schuilen wel gewoon beneden in de gang, tegen de deur”. En ik dacht juist: goh, dat zou ik best wel willen, schuilen in de kelder. Ik wist niet eens wat een kelder was.’

Wat is uw meest nare herinnering aan de oorlog?
‘Als er vliegtuigen overvlogen, ging ik naar de wc en bleef ik maar doortrekken, zodat ik niks hoorde. Eén keer was ik echt heel bang. Toen vlogen er Engelse en Duitse vliegtuigen over die op elkaar schoten. De volgende morgen gingen we dan heel vroeg de deur uit, om scherven te zoeken. Ook ben ik een keer met mijn vader meegelopen naar kennissen die behoorlijk wat te eten hadden. Onderweg kwamen er Engelse vliegtuigen over, op weg om een Duitse kazerne te bombarderen vlakbij ons. We konden wel hard weglopen, maar die vliegtuigen waren veel sneller natuurlijk. “Ga jij maar op de grond liggen,” zei mijn vader, en ging vervolgens over mij heen liggen. De kazerne werd gebombardeerd, ik mocht niet kijken, maar als kind wil je natuurlijk weten wat er aan de hand is. Ik was helemaal niet bang, dat was heel gek. M’n vader was bij me, ik dacht: die beschermt me wel. Daarna liepen we weer gewoon verder.
Verder heb ik niet veel ergs meegemaakt. Alleen dan de honger. Ik heb ook echt honger gehad.’

Had u Joodse vriendinnetjes?
Toen ik jong was niet, ik wist destijds niet eens wat een Jood was. Ik weet wel dat er naast mijn school, de school waar jullie nu op zitten, een Joodse school was. Dat heb ik nog meegemaakt. In een tijdsverloop van een half jaar waren die kinderen allemaal verdwenen. Ik heb ze niet zien weggehaald worden, maar die school functioneerde na een tijdje helemaal niet meer. De eerste twee jaar op school zat er wel een Joods meisje bij me in de klas. Die was op een gegeven moment gewoon weg. Niet ondergedoken, dat hoefde niet als maar één van je ouders Joods was. Later kwam ik haar weer tegen op het Vossius. Het is het enige Joodse meisje dat ik uit die tijd ken. De rest was allemaal weggehaald.’

Miste u veel in de oorlog?
Er was geen zeep meer, geen tandpasta meer, minder handdoeken. Alles was op de bon. Je kunt het je nu niet voorstellen. Dat je een bonkaart had voor bijvoorbeeld suiker, koffie, thee, sigaretten. Brood later ook. Die broden waren klef, ik heb het nooit lekker gevonden. Op een gegeven moment was er helemaal niks meer te krijgen. Mijn moeder vond het vreselijk. Gas en licht hield ook op. Ik groeide uit m’n schoenen. Dan maakte m’n vader er maar wat van. Hij sneed de voorkant eruit, zodat ik ze toch nog aankon.’

           

Contact


Heb je een vraag aan ons? Wilt u meedoen als verteller, als basisschool, of een bijdrage leveren door een interview te begeleiden? Neem contact op, we helpen graag verder.

Christine: +31 6 816 834 18

NL41 TRIO 0254 753892