Het is maar en klein stukje lopen naar het huis van Ab en Ali Kool. Zij wonen aan het Rembrandtpark, pal bij de school van Babel, Mia en Sadu, de School of Understanding. ‘Geef je jas maar aan de meneer van de garderobe,’ grapt Ali over Ab. Er wordt even wat geschoven met stoelen zodat iedereen een mooi plekje rondom de tafel heeft. Voor Ab en Ali zijn bloemen en chocola meegenomen. De kinderen krijgen een pakje drinken en koekjes. Er komt meteen een krant tevoorschijn, uit de tijd van de oorlog!
Hoe was het dagelijks leven tijdens de oorlog?
‘Toen de oorlog begon zijn we om vijf uur ‘s ochtends in de tuin gaan staan om de overvliegende Duitse vliegtuigen te bekijken. Veel ging gewoon door die eerste tijd. We gingen naar school, maar wel halve dagen, en ik las mijn favoriete boeken, Dik Trom en Pietje Bell. Onze buren hadden stiekem een radio, dan klopten zij op de muur en konden wij ook stiekem meeluisteren. Je moest ook altijd een persoonsbewijs bij je hebben in de oorlog. Anderen gooiden dat na de oorlog weg, maar ik heb het gelukkig bewaard. Ook kon je niet zomaar op visite gaan, want na acht uur ‘s avonds mocht je niet meer naar buiten. En er was niet veel te koop. Dus kerst of je verjaardag vieren was er niet echt bij. Je kreeg geen cadeautje, alleen een zoen, natuurlijk. Oud en Nieuw vierden we wel. Als de klok twaalf sloeg en het nieuwe jaar begon, sloegen we in de tuin op de vuilnisbakken.’
Heeft u erge dingen meegemaakt?
‘Wij hebben Joodse mensen gekend, die woonden hier in de straat. In de Van Spilbergenstraat zaten sommige ondergedoken. Die konden alleen ’s nachts, in het donker, even een luchtje scheppen op het balkon. Ook mensen die in het verzet zaten, moesten onderduiken. Mannen werden opgeroepen om te werken in Duitsland. Ook ik kreeg een oproep, maar ik ben thuis gebleven. Als er aangebeld werd, moest ik mij verstoppen, voor het geval ze me toch kwamen halen. Naast mijn bed had ik een luik, dat altijd open stond. Als ze me zouden zoeken, kon ik er snel in en viel het kleed eroverheen. Dat was altijd spannend en benauwd. Er vlogen ook vaak vliegtuigen over om fabrieken te bombarderen, maar die gooiden wel eens mis. Hier in dit huis is een bom gevallen, maar die is niet ontploft. Als het luchtalarm afging terwijl we op school waren, moesten we in de gang zitten, want de ramen gaan altijd het eerst kapot. Aan het einde van de straat stond een afweergeschut om op vliegtuigen te schieten. Die ‘vingen’ ze met lichtstralen en dan schoten ze er granaten op af. Die vielen dan uit elkaar in scherven, naar beneden. Ik vond een keer een hele grote!’
Hoe was de Hongerwinter?
‘Alles was op de bon. Die bonnen werden herdrukt, zodat de oude bonnen ongeldig werden. Als er dan bonnen gestolen waren, konden die niet meer worden gebruikt. Er was weinig. Voor de hele dag, had je maar twee boterhammen. Later was er ook niks meer in de winkels te koop. Toen aten we suikerbieten, tulpenbollen en aardappelschillen. Of we gingen naar de gaarkeuken. Bij ons voor de deur, waar nu het Rembrandtpark is, waren boerderijen. Daar verbouwden ze groenten. Dan probeerden we daar spullen te ruilen voor eten. De boeren waren gek op lakens en sieraden. Speelgoed wilden ze niet hebben; ze wilden alleen nuttige dingen. Je moest dat wel op een stiekeme manier meenemen, want wie stond daar op het bruggetje als je terugkwam? Een soldaat en dan werd het afgepakt!
Thuis moest je het eten dat je had verkregen nog koken natuurlijk. Ik had in de schuur een soort kampvuurtje gemaakt. De planken van de schuur gebruikte ik om vuur mee te maken. Op het laatst stond er alleen nog een dakje op vier palen. Al het hout was gebruikt. Van dat weinige eten was ik erg mager geworden. Er is een foto van mij toen Nederland net bevrijd was, daar zie je hoe mager ik was. Maar we waren blij en vierden feest. Hoeveel honger de mensen ook hadden, ze klommen op tanks om de soldaten, die snoep en sigaretten uitdeelden, te groeten.’
