Erfgoeddrager: Jochem

‘Mijn opa werd de schrik van Tongelre genoemd’

Alhoewel Piet van Summeren nog erg jong was in de oorlog, weet hij Oscar, Jochem, Quinn en Luigiano van basisschool ‘t Karregat in Eindhoven te boeien met zijn verhalen. Hij is geïnteresseerd in de kinderen en stelt hen ook vragen terug. Zij stellen daardoor vragen die ze van tevoren niet hadden opgeschreven. Meneer Van Summeren vertelt dat hij in militaire dienst is geweest en vindt de sociale dienstplicht best een optie voor jongeren. ‘Wat vinden jullie?’, vraagt hij de kinderen.

 

Wat zijn uw verzetsverhalen?
‘Ik ben in de Locomotiefstraat geboren in het begin van de oorlog. Mijn vader en mijn grootvader zaten beiden in het verzet en verborgen Joodse mensen. Twee Joodse vrouwen woonden bij ons op zolder. De Duitsers wilden de Joden uitroeien op een verschrikkelijke manier. Op een gegeven moment ging er een gerucht rond in de buurt dat er bij ons Joodse mensen in huis verborgen waren. Je kon je buren niet vertrouwen in die tijd en op de hoek woonde een NSB’er. Als je betrapt werd was je zwaar de sigaar. De Joodse vrouwen werden toen verplaatst naar de familie Van Rees verder op in de straat. Ze zijn daar opgepakt en vergast. Verschrikkelijk.’

Uw vader rookte, hoe kon hij aan tabak komen?
‘Mijn vader was een kettingroker tot aan zijn dood toe. Hij stak de ene naar de andere sigaret op. Je kon in de oorlog moeilijk aan tabak komen. Op een dag was het hem toch gelukt. Hij was dolgelukkig met een hele volle zak en had deze in de kast gelegd. Mijn oudste broer hield van winkeltje spelen. Hij vond de zak en ging langs de deuren in de straat om de tabak uit te delen. Mijn vader is ongelofelijk boos geweest, hij kon geen sigaretjes meer rollen en roken.’

Vertel eens over uw opa?
‘Mijn grootvader was de laatste veldwachter van Tongelre en woonde schuin tegenover ons. In 1920 is pas de stad Eindhoven ontstaan. Tongelre had daarvoor een eigen burgemeester en veldwachter, wat je nu een politieagent noemt. Hij werd ‘de schrik van Tongelre’ genoemd, omdat hij niet zo sympathiek was. Stelletjes die in de bosjes aan het vrijen waren moesten goed oppassen, want daar was hij fel op tegen. Er zijn wat boeken over Tongelre geschreven, waarin foto’s van hem staan met grote snor. Mijn opa zat ook in het verzet. Hij en mijn oma verborgen een Joodse moeder en zoon. Zij hebben de oorlog gelukkig overleefd en we hebben nog jarenlang contact gehad met deze mensen. Ik zat als klein kindje bij hen op schoot.’

Hoe kwamen jullie aan kolen?
‘Er was vroeger geen centrale verwarming zoals jullie dat nu kennen. We hadden een kolenkachel die op hout en kolen brandde. De kolen werden gebracht door de kolenboer in een jutezak. Met de kolenkit, een soort emmer, bracht je de kolen naar de kachel. Tussen onze straat en het spoor stonden geen huizen. De treinen reden heel langzaam omdat ze bijna bij het station waren. Mensen klommen op de nog rijdende wagons, met gevaar voor eigen leven, om kolen te jatten. Als je gesnapt werd was je de gloeiende sigaar.’

Erfgoeddrager: Jochem

‘En ik zei gelijk: “Dan ga ik wel met je mee naar Nederland”’

Mavis Hoogdorp (1949) zat al op de leerlingen te wachten toen we aankwamen, ze keek ernaar uit om hen te vertellen over haar leven in Suriname. Fleur, Sanna, Marianna, Jochem en Lucas stapten binnen bij een onbekende en we namen een uur afscheid van een mevrouw die ze naar ons idee heel goed kenden. Ze hebben veel geleerd van haar indrukwekkende verhalen, die ze vertelde met een hoop humor die ze niet snel zullen vergeten.

Hoe zag uw jeugd en opvoeding er uit?

‘Ik had een prachtige, maar beschermende jeugd. Dat hield in dat ik niet zo makkelijk kon spelen met andere kinderen. Ik werd liefdevol opgevoed, ook door opa en oma, ooms en tantes. Ik was best een verwend kind. Ik was gehoorzaam, dus het was niet nodig om streng tegen mij te zijn. Ik ben in een ‘familiehuis’ geboren, dat wil zeggen dat mijn hele familie daar woonden: moeder, opa, oma etc. Iedereen droeg een steentje bij aan de opvoeding en dat vond ik fijn. Dat huis stond in Paramaribo. Het was redelijk groot, maar had geen veranda. Mijn oma maakte altijd een grote pan eten zodat iedereen kon mee eten, zoals mijn neefjes en nichtjes.’

Hoe vond u het om naar Nederland te gaan en u aan te passen?

‘Ik had geen enkel probleem met de reis naar Nederland. Ik keek er onwijs naar uit! Ik dacht: hier is het al erg goed, maar er is altijd wel een plek die nog beter is. Een collega van mij kreeg een baan in Nederland aangeboden en ik zei gelijk: “Dan ga ik wel met je mee naar Nederland.” Zo gezegd, zo gedaan. Mijn collega en ik gingen een paar weken later met het vliegtuig naar Nederland. Ik was toen 21 jaar. Wij hadden in Paramaribo al heel veel gehoord over Nederland. Eenmaal hier aangekomen was het toch allemaal even wennen; er waren toch best wel veel verschillen. Alles was nieuw en ik moest veel dingen opnieuw ontdekken en leren. Alles achterlaten in Paramaribo vond ik niet heel moeilijk, want mijn familie en vrienden steunden mij volledig en ik wist dat ik naar een mooie plek ging.’

Vind u het fijner hier in Nederland dan in Suriname?

‘Het heeft allebei zo zijn charme. Jullie vragen dit vast omdat veel ouderen uit Suriname lichamelijk hier in Nederland zijn, maar geestelijk nog in Suriname. Het is een soort heimwee. Als je op vakantie naar Suriname gaat, dan lijkt het of de mensen niet zijn veranderd. Maar eigenlijk moet je Suriname en Nederland niet vergelijken.’

 

 

Contact


Heb je een vraag aan ons? Wilt u meedoen als verteller, als basisschool, of een bijdrage leveren door een interview te begeleiden? Neem contact op, we helpen graag verder.

Christine: +31 6 816 834 18

NL41 TRIO 0254 753892